Bucak’ta Tarım
Bucak ilçesinin toplam yüzölçümü 177300 hektardır. Tarım arazisi miktarı 28428 hektar olup; bunun ancak %32’si sulanabilmektedir. Günümüzde Onaç Barajı’nın sulama amaçlı kullanıma açılmasıyla sulanabilen alan miktarı artmıştır. Coğrafi yapıya (iklim, yükseklik vb.) bağlı olarak, ilçenin ova ve dağlık kesimlerinde farklı tarımsal üretim sistemleri uygulanmaktadır. Teknolojik değişime paralel olarak ilçedeki tarımsal faaliyetler gelişmeye devam etmektedir. Bucak ilçesi tarımsal mekanizasyon alanında yörede öncü durumdadır. Bucak İlçesi’nin en önemli özelliklerinden birisi de tarımsal pazarlama alanındaki başarısıdır. İlçede yetişmekte olan Salep, Kuzugöbeği, Badem gibi ürünlere ilaveten, ilçe dışındaki diğer yerleşim yerlerinde toplanan tıbbi hoş kokulu bitkilerin ve özellikle kitre/geven’in satın alınıp pazarlamasının yapılması Bucaklı çiftçi ve tüccarların girişimcilik ruhunun bir göstergesidir.
AROMATİK BİTKİLERDEN
Bucak Salebi – Bucak Salep
Orkidenin bazı türlerinden elde edilen bir bitkidir. Toprak içerisinde bulunan yumrular alınıp sütle ya da su ile birlikte kaynatılarak kurutulur. Daha sonra öğütülerek toz haline getirilir. Doğada kendiliğinden yetişen ve tarımsal üretimi yapılamayan salep, Türkiye’nin birçok bölgesinden, özellikle “Toros Dağlarından” toplanarak satışı gerçekleştirilir. Türkiye’nin birçok noktasına Bucaktan Salep gönderilmektedir. 10.08.2021 tarihinde Bucak salebi Coğrafi tescili almıştır.
Melli İnciri - Melli Fig
Yerel ismi “Melli Yemişi” olan incir, tadıyla bölgede iyi bilinen bir üründür. Organik olarak yetişen bu incirin bölgede tanınırlığı giderek artmaktadır. Bucak ilçe Tarım Müdürlüğü de “Melli Yemişi” yetiştiriciliğini teşvik etmektedir. 30.07.2018 tarihinde Melli inciri Coğrafi tescili almıştır.
Bucak’ta Çörekotu
Çörek otu (Nigellasativa L.), Ranunculaceae (Düğün çiçeğigiller) familyasından olup günümüzde başta Doğu Akdeniz ülkeleri olmak üzere birçok ülkede yaygın olarak tarımı yapılan tek yıllık otsu bir bitki türüdür. Türkiye’de 12 Nigella türü yetişmektedir. Bunlardan Nigellasativa, Nigelladamascena ve Nigellaarvensis’in tohumları halk hekimliğinde ve baharat olarak yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Ülkemizde tarımı yapılan ve ticarete konu olan tek çörek otu türü Nigellasativa L.’dir. Türkiye’de yaygın olarak Afyon, Isparta, Burdur ve Konya yörelerinde tarımı yapılmaktadır. Bitkinin tarımı dünyada Güney Avrupa, Suriye, Pakistan, Hindistan, Mısır, Suudi Arabistan, İran, vb. ülkelerde yaygın olarak yapılmaktadır. Çörek otu tohumları uzun yıllardan beri halk hekimliğinde kullanıldığı gibi günümüzde de tedavi edici özelliklerinin yanı sıra yaygın olarak bilinen baharat bitkilerinden biridir. Halk hekimliğinde idrar ve süt artırıcı, iştah açıcı, midevi, gaz ve adet söktürücü özelliklerinden dolayı kullanılır. Bunların yanı sıra antioksidan özelliğinden dolayı kolesterol düşürücü ve tansiyon tedavisinde de kullanılmaktadır). Ünlü Yunan hekimi Dioscorides çörek otunu baş ve diş ağrıları için önermiştir. Ayrıca, Hipokrat ve İbn-i Sina’nın reçetelerinde de çörek otuna özel bir önem verilmiştir. Özellikle Tıbbi Nebevi’de geçtiği için, İslam ülkelerinde kutsanmış tohum olarak değer görür; ölüm dışında her hastalığın şifasına sahiptir
Çörek otu Dünya’da ve Türkiye’de tüketiminin çok olan yağlı tohumlar arasındadır fakat üretim miktarı hakkında çok fazla araştırmalar yapılmamaktadır. Türkiye 2017 yılında ulaşılan verilere göre çörek otu ekim alanı 32 560 dekar olup, üretim miktarı ise 3094 tondur. Burdur ili bucak ilçesinde üretim miktarı yıldan yıla artışlar göstermektedir. Burdur Bucak’ta 2017 yılında Bucak Tarım ilçe müdürlüğünden almış olduğumuz verilere göre toplamda 8618 dekar çörek otu üretimi yapılmıştır. Türkiye’de çörek otunda ihracatı yapılmamaktadır ve iç pazarda tüketilmektedir. Bu Rakam Bucak Ziraat Odası 2018 Verilerine Göre 9662 Dekara Kadar Yükselmiştir.
Kuzugöbeği - Agaric
Günümüzde bazı ülkelerde ilaç sanayi ve kozmetikte kullanılmaktadır. Lezzeti nedeniyle en çok tercih edilen mantar türüdür. Bu mantar uzun yıllar alternatif tıpta da antimikrobiyal olarak ta kullanılmıştır. Doğada kendiliğinden yetişmektedir. Zehirli bir türü bulunmamaktadır. Ekonomik getirisinin yüksekliği nedeniyle genellikle yurt dışına ihraç edilir. Bucak ilçemizde az miktarda yetiştiği için diğer yetişme alanlarında toplayan kişilerden satın alınan Kuzugöbeği Bucaklı tüccarlar tarafından pazarlanmaktadır. Kuzugöbeği yurt dışına ihraç edildiği için Türkiye ve ilçemiz ekonomisine döviz katkısı sağlanmaktadır.
Bucak Kitresi
Anadolu da yetişen muhtelif geven (Astragalus) çeşitlerinin gövdelerinden sızıp havada katılaşan, beyaz yahut krem renkli plaka veya şeritler halinde bulunan, yapışma kabiliyeti az bir zamk cinsidir. Kitrede kendiliğinden doğada yetişmekte olup Bucaklı tüccarlar tarafından pazarlaması yapılmaktadır. Kitre aynı zamanda geleneksel Türk el sanatlarından biri olan Ebru’nun hammaddesidir. Ebru yapımında kullanılan suyun belli bir yoğunluğa sahip olması ve özel olarak hazırlanan boyayı üzerinde tutabilmesi gerekmektedir. Ebrunun suyuna bu özelliği veren maddenin ismi kitredir. Herhangi bir suyla ebru sanatı yapılamaz.
Melli Celengi
İlçemizin Kocaaliler beldesi (Melli) insanlarımızın dağdan topladıkları orman ürünleriyle yaptıkları rengarenk ve muazzam güzellikteki çelenk ve taçlar her yıl Noel kutlamalarında Avrupa ülkelerini süslemektedir. Beldedeki kadın ve genç kızlarımızın hünerli ellerinde hayat bulan ve her biri farklı güzelliğe sahip çelenk ve taçlar özellikle Noel zamanında, evlerin ve işyerlerin kapı girişlerinde kullanılmak üzere özenle üretilmektedir. Çelenler, ormanlık alanlardan izinle toplanan dağ çiçeği, okaliptüs, mersin yaprağı, kızılcık, çam, andız kozalakları, siyah üzüm, ateş dikeni, selvi yaprağı, Amerikan sarmaşığı, fosfor, ayışığı ve süs narı gibi bitkilerden üretilmektedir. Çelenkler, Kocaaliler belde merkezindeki atölyelerde ya da evlerin önünde kadınlar tarafından yılda yaklaşık 1 milyonun üzerinde üretilip işlenmektedir.
HAYVANCILIK
Bucakta Hayvancılık
Burdur İli kültür ırkı damızlık hayvan açısından Türkiye’de önde gelen illerden birisidir. Bucak ilçesi ise kültür ırkı hayvan sayısı ve süt işleme sanayi açısından Burdur ilinde önemli bir yere sahiptir. İlçemizde Türkvet sistemine kayıtlı 36264 büyükbaş, Koyun Keçi sistemine kayıtlı 102000 küçükbaş hayvan varlığı bulunmaktadır. Geçmişte tarımsal üretimin yanında ek bir gelir kaynağı olarak yapılan hayvancılık günümüzde modern çiftliklerde yapılmaktadır. Hayvancılıkta mekanizasyon giderek yayılmaktadır. Örneğin, süt sağımında gelişmiş süt sağım makineleri her köyde, her işletmede görülmektedir. İlçemizdeki günlük toplam süt üretimi yaklaşık 120-130 tonun üzerindedir. Toplanan çiğ süt fabrika ve mandıralarda pastörize süt, yoğurt, peynir ve ayran gibi ürünler haline dönüştürülerek, Ülkemizin dört bir köşesine tüketilmek üzere pazarlanmaktadır. Son yıllara kadar et tüketiminde genellikle küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmaktaydı. Günümüzde ise büyükbaş hayvancılıkta daha fazla et ve süt alınabilen verimli kültür ırklarının yaygınlaşması ile büyükbaş hayvan yetiştiriciliğine rağbet artmıştır.
Bucak’ta Kültür Balıkçılığı
Bucak’ın köylerinde, özellikle Karacaören Barajında alabalığı ve sazan balığı türlerinden yetiştirilmektedir. İşletmelerin çoğu restoran olarak ta halka hizmet vermektedir. Bucak ilçesinde yıllık 6629 ton alabalık (Kafes), 12 milyon 664000 adet yavru alabalık, 20 ton sazan ve 80000 adet yavru sazan yetiştirilmektedir.
Bucak’ta Arıcılık
Bucak ilçesine bağlı 29 köyde, 4587 kovanda arı yetiştiriciliği yapılmaktadır. İlçede yıllık yaklaşık olarak 32109 ton bal ve 1.71 ton balmumu üretilmektedir.
Bucak’ta Bitkisel Ürünler
Bucak’ta meyve ve sebze yetiştiriciliği çiftçiler için önemli bir gelir kaynağıdır. Son yıllarda, özellikle Karacaören Barajına yakın köylerde iklimin ılıman olmasının avantajı kullanılarak önemli ölçüde sera ürünleri yetiştiriciliği yapılmaktadır. Diğer taraftan, Bucak ovasında artan kentleşmeye paralel olarak tarımsal alanlar yerleşime açılmış, dolayısıyla ilçe merkezinde tarım ürünleri yetiştiriciliğinde önemli bir azalma görülmüştür.
Bucak’ta Meyvecilik
Meyvecilik Bucak ve köylerinde önemli bir gelir kaynağıdır. İlçemizdeki toplam meyve alanı 11920 dekar olup; 5462 dekarı sulanabilir arazidir. Meyve yetiştiriciliği yapılan işletmelerde yağmurlama ve damlama sulama sisteminin yaygınlaşması ile birim ağaç başına verim artmıştır. Meyvecilikte Bucak çiftçisi üretimde uzmanlaşmaya doğru önemli adımlar atmakta olup; bu durum özellikle elma, armut ve kiraz yetiştiriciliğinde gözlenmektedir. İlçemizin doğusunda endemik bitki olan yerel incir üretimi ekolojik olarak gelişmektedir.
Bucak’ta Açıkta Sebze Yetiştiriciliği
İlçemiz genelinde sulanabilir tarım alanlarında sebzecilik yapılan bölgelerde Salçalık Biber, domates, taze fasulye, araka (bezelye), salatalık, kabak, ıspanak ve marul sebzeleri; Karaliler, Kestel, Heybeli, Kuşbaba, Karapınar, Avdancık köylerinde ağırlıklı olarak yetiştirilmektedir. Onaç Barajının sulama için kullanılabilmesiyle sebze üretim alanlarında artışlar başlamıştır. Çeşitli sebzelerden ilçemiz ekonomisine yıllara göre değişmekle birlikte önemli miktarda girdi sağlanmaktadır.
Bucak’ta Örtü Altı Tarımı
İlçemiz Aksu vadisinde bulunan çamlık sahil Mahallesi, Elsazı, Dutalan, Çobanpınar, Kargı ve Kızıllı köylerinde Karacaören Barajının yapımından sonra iklim şartları elverişli hale gelmesi ile örtü altı sebze yetiştiriciliği gelişmiştir. Bu köylerimizde ilk cam sera kurulumu Kırsal kalkınma Destekleme fonundan karşılanarak geliştirilmiş, günümüzde cam ve plastik örtü altı alanı kayıt altında olmayanlarla birlikte 600 dekara ulaşmıştır. Başta domates olmak üzere salatalık, kabak, marul, biber, patlıcan, ıspanak ve çilek yetiştirilmektedir. Seralardan ilçemiz ekonomisine önemli miktarda sağlanmaktadır.